Hans Paasche
„Nazywam się Paasche, byłem oficerem marynarki, a teraz jestem rewolucjonistą” Berlin, 9 listopada 191821 maja – Hans Paasche – postać wyjątkowa
Hans Paasche był pacyfistą, działaczem społecznym i młodzieżowym, prekursorem ruchu ekologicznego. Mieszkał w majątku Zacisze (Waldefrieden), położonym na terenie gminy Krzyż. W 1920r. zginął z rąk pronazistowsko nastawionych żołnierzy. 21 maja, w restauracji „U Klemensa”, odbyło się spotkanie poświęcone temu wyjątkowemu człowiekowi.
We wrześniu 2005 r. uczniowie krzyskiego gimnazjum, pod kierunkiem Ludmiły Wicher, rozpoczęli realizację projektu Centrum Edukacji Obywatelskiej „Śladami przeszłości”. W tym celu podjęto szereg różnorodnych działań, służących przybliżeniu sylwetki Hansa Paasche możliwie jak najszerszemu kręgowi osób. Przygotowano więc wystawy dla młodzieży szkolnej i mieszkańców gminy. Przy pomocy KMTR „Dynamo” wytyczono ścieżkę rowerową do Zacisza, co umożliwiło organizowanie rajdów i wydanie przewodników turystycznych. Opracowano prezentację multimedialną. W prasie lokalnej i „Gazecie Wyborczej” pojawiły się artykuły na temat H. Paasche. Gimnazjaliści wzięli udział w projekcie „Uczniowie z klasą: Hans Paasche – postać wyjątkowa”, uczestniczyli też w licznych konkursach. Ponadto, nawiązali współpracę z lokalnymi władzami i instytucjami, oraz z rodziną dawnego właściciela Zacisza i jego biografem – niemieckim pisarzem Wernerem Lange.
Wspólnie z młodymi Niemcami udało się zrealizować następujące przedsięwzięcia: „Śladami Hansa Paasche” – wizyta polskich gimnazjalistów w Archiwum Niemieckiego Ruchu Młodzieżowego w zamku Ludwigstein (Hesja); „10. list Lukanga Mukara” – uzupełnienie książki „Podróż badawcza Afrykanina Lukanga Mukara w głąb Niemiec” o list napisany przez uczniów; „Paasche Linde” – posadzenie przekazanej przez Nadleśnictwo Krzyż lipy na terenie majątku Zacisze, w miejscu drzewa, które zniszczyła burza; „Groby Polaków w Ludwigstein” – poszukiwanie rodzin polskich robotników przymusowych i jeńców wojennych, pochowanych na tamtejszym cmentarzu.
W środowym spotkaniu wzięli udział m.in. wnuk Hansa Paasche – Gottfried (emerytowany profesor socjologii Uniwersytetu York), któremu towarzyszył syn Franz, krajoznawca Janusz Rekowski, Kamil Kolata – pomagający w opracowaniu książki, przedstawiciele władz samorządowych, oraz goszcząca akurat w Krzyżu 10-osobowa grupa uczniów szkoły z Witzenhausen w Niemczech. Nie zabrakło podziękowań dla osób, które na przestrzeni minionych trzech lat wspierały realizację projektu. Renata Dahmani przybliżyła jego założenia i proces wdrażania. Mówiła o tym, że przez ostatni tydzień młodzież, w atmosferze przyjaźni i tolerancji, zgłębiała życiorys człowieka, który wierzył w ideały i wcielał je w życie. W opinii dyrektor gimnazjum, podobne przedsięwzięcia pomagają niwelować różnice między obydwoma narodami i rozprawiać się ze stereotypami, nadal pokutującymi wśród Niemców i Polaków.
Zebrani obejrzeli prezentację Witzenhausen oraz zapoznali się z przebiegiem prac nad projektem „Hans Paasche – postać wyjątkowa”.
W dalszej części miała miejsce debata z udziałem zaproszonych gości, poświęcona głównemu bohaterowi tego niecodziennego spotkania. Po jej zakończeniu, organizatorzy zaprosili wszystkich na poczęstunek.
Piotr Szkoda
Artykuł został opublikowany na stronie: http://www.krzyz.pl
„Podróż Afrykańczyka Lukanga Mukara do wnętrza Niemiec” – po raz pierwszy w tłumaczeniu na język polski!
W dniu 21 maja, w 88 rocznicę śmierci Hansa Paasche w Krzyżu Wielkopolskim odbędzie się uroczysta inauguracja książki Hansa Paasche „Podróż Afrykańczyka Lukanga Mukara do wnętrza Niemiec”. Książka stanowi zbiór listów Afrykańczyka, w których opisuje on swoje obserwacje i refleksje z podróży po Niemczech. Listy podróżnika pełne są szczerych i z pozoru oczywistych dla współczesnego Europejczyka spostrzeżeń, jednakże poruszają wciąż aktualne problemy i dotykają uniwersalnych wartości.
Spotkanie będzie niecodzienną okazją do poznania życia i twórczości Hansa Paasche oraz rozmowy z wybitnymi gośćmi: Gottfriedem Paasche – profesorem z Kanady, wnukiem Hansa Paasche; Wernerem Lange -autorem biografii Hansa Paasche, oraz Januszem Rekowskim – krajoznawca i wielkim sympatykiem Hansa Paasche. Uroczystość dopełni prezentacja uczniowska „Śladami Hansa Paasche – zawierająca oryginalne dokumenty, zdjęcia i wywiadów – całokształt dwuletniej pracy młodzieży z Krzyża i Witzenhausen.(Niemcy).
Wieczór organizowany jest w ramach polsko-niemieckiego projektu „Śladami Hansa Paasche. Dziesiąty list”, realizowanego przez uczniów i nauczycieli z Krzyża Wielkopolskiego oraz Witzenhausen w Niemczech.
Pierwsze spotkanie uczniów miało miejsce w 2007 roku w Witznehausen, na zamku Burg Ludwigstein, gdzie w 1913 roku Hans Paasche zainicjował spotkanie Niemieckich Ruchów Młodzieżowych propagując tym samym idee pokoju, równouprawnienia i sprawiedliwości społecznej.
Dziś na zamku znajduje się pokój pamięci Hansa Paasche a u podnóża srdeniowiecznych murów rośnie młoda lipa im. Hansa Paasche. Ddrzewko przywiozła młodzież z Krzyża. Zasadzono je podczas polsko – niemieckiego spotkania na zamku Ludwigstein w 2007 roku.
Kolejne spotkanie młodzieży polskiej i niemieckiej wokół postaci Hansa Paasche już za kilka dni w Krzyżu Wielkoposlkim.
W dniu 16 maja 2008 do Krzyża przyjedzie grupa uczniów z Witzenhausen, aby z polskimi rówieśnikami kontynuować poszukiwania śladów Hansa Paasche, które w Polsce związane są głównie z majątkiem rodzinnym w Zaciszu. W ciągu siedmiu dni młodzi pracować będą w trzech grupach, w ramach których postanie: Kącik Hansa Paasche w lokalnej szkole, newsletter projektu, wywiady z gośćmi, prezentacje i wiele innych materiałów związanych z życiem i twórczością Hansa Paasche. Tematem spotkania będzie także kolejny etap projektu – wyjazd obu grup do Afryki!
Młodzież z Witzenhausen przygotowywała się do spotkania w Krzyżu ponad pół roku.
Od lutego 2008 regularnie spotykała się na zamku Burg Ludwigstein w Witzenhausen. Młodzi postawili sobie bardzo ambitny cel – przyjeżdżając do Krzyża przywitać polskich kolegów i koleżanki w ich ojczystym języku! Łatwo nie było… uczniowie łamali sobie język na najprostszych i zarazem najtrudniejszych słowach, takich jak dziękuję, czy proszę, choć i tak największym wyzwaniem było zbudowanie wieży, do której materiały musieli kupić w polskim sklepie, za polskie złotówki:), ale nie poddawali się!
W rezultacie nasz szeleszczący język został ujarzmiony, a w wyniku prac powstała wspaniała prezentacja multimedialna o rodzinnym mieście uczniów – w języku polskim!
W międzyczasie w biurze Domu Spotkań Młodzieży na zamku Ludwigstein narodził się pomysł nawiązania kontaktu ze szkoła w Tanzanii, aby w przyszłym roku wspólnie z uczniami z Polski i Tanzanii podążyć śladami Hansa Paasche w Afryce!
Pierwsze kontakty zostały nawiązane bardzo szybko – do afrykańskiej młodzieży trafił już list napisany przez uczniów z Witzenhausen oraz niespodzianka – samodzielne zaprojektowane znaczki „Projekt Paasche” symbolizujące polsko-niemiecko-afrykańską przyjaźń.
Podczas mojej pracy w biurze na zamku Ludwigstein wydarzyło się wiele wspaniałych rzeczy. Jednym z niezapomnianych przeżyć była rozmowa telefoniczna i wymiana listów z Jerzym Giergielewiczem – polskim pisarzem, lekarzem, czterokrotnym więźniem obozów koncentracyjnych i badaczem historii Hansa Paasche.
Jerzy Giergielwicz ze względów zdrowotnych nie będzie mógł przybyć na spotkanie w Krzyżu, jednakże nie zrezygnował z dalszego wspierania młodzieży. Informacje, które sam zbierał przez wiele lat, w tym np. zdjęcia, które otrzymał od córki Hansa Paasche i własne prace badawcze przekazał uczniom. Obecnie przygotowuje pakiet zdjęć, które przekaże swojemu współpracownikowi i przyjacielowi panu Januszowi Rekowskiemu.
W jednym z listów (Partnerzy dobrej atmosfery) pisze: „Chciałbym aby te zdjęcia były moim prezentem dla polsko-niemieckiego zbliżenia pod moim hasłem:
„Byśmy byli pionierami dobrej atmosfery!”
Podczas rozmowy telefonicznej Jerzy Giergielewicz przyznał, że postać Hansa Paasche jest jego ukochaną postacią i bardzo cieszy się i jest wzruszony, że projekt „Sladami Hansa Paasche tak wspaniale się rozwija i sprzyja budowaniu pokoju i zrozumienia miedzy narodami.
Ja kończąc moją przygodę z zamkiem Ludwigstein także cieszę, się, że mogłam dorzucić do tej budowli swoją mała cegiełkę.
Aleksandra Głowacka
„O Paaschebaum“ w czterech językach
Oh Lindenbaum, oh Lindenbaum
wie lang ist deine Reise?
Du kommst aus Krzyż zum Ludwigstein,
zur erinnern planzen wir dich ein!
Oh Paasche-Baum, oh Paasche-Baum,
wie lang ist deine Reise?
O lindentree, o lindentree,
how lovely is jour history!
You came from Krzyż to Ludwigstein
to grow in Summer und Wintertime.
O Paaschetree, o Paaschetree,
how lovely is your history!
Petit tilleul, Petit tilleul
qu’ on dinne te voir grandir
Oj ourd’hui on voi te planten
nous sommes content de t’admiren!
Petit tilled de viendroit grand et,
on n’attend ce grand moment!
O lipo ma, o lipo ma,
Jak długo tu jechałaś?
Przybyłaś z Krzyża do Ludwigstein,
na wieki zostaniesz tutaj.
O lipo ma, o lipo ma,
Jak piękna twa historia!
Uroczystość z okazji 86 rocznicy śmierci H. Paasche
21 maja 2006 r. odbyła się w Zaciszu uroczystość z okazji 86 rocznicy śmierci H. Paasche oraz przejęcie opieki nad jego grobem przez uczniów Gimnazjum im. Polskich Noblistów w Krzyżu Wlkp.
Hans Paasche 